Monumentenhuis Brabant, opgericht in 1999 op initiatief van het Rijk en de provincie Noord-Brabant, is hét provinciale kenniscentrum op het gebied van monumentenzorg en archeologie. Het maakt deel uit van een landelijk netwerk van steunpunten, waarbij elke provincie een eigen instelling heeft met een gezamenlijke basistaak en aanvullende provinciale accenten. Binnen dit netwerk wordt intensief samengewerkt en afgestemd. Zie: www.netwerksteunpunten.nl.

​

In Noord-Brabant is gekozen voor een flexibele structuur van het steunpunt met drie pijlers: een organisatie voor de landelijke taken van het steunpunt (Stichting Monumentenhuis Brabant) en een organisatie voor betaalde dienstverlening (Monumentenhuis Brabant BV). Daarnaast is een stichting  opgericht om voor verschillende Brabantse gemeenten een onafhankelijke Gemeentelijke Adviescommissie Omgevingskwaliteit te verzorgen (Stichting AMRK-Omgevingsadvies).

​

Als losse tak biedt het Monumentenhuis Brabant ook een plek voor Restauratie Opleidingsprojecten Zuid (ROP Zuid). ROP Zuid organiseert opleidingsplaatsen op restauratieprojecten in Brabant en Limburg. Ze stimuleer jonge bouwvakkers het restauratievak te kiezen.

​

Monumentenhuis Brabant biedt gemeenten brede ondersteuning en advies bij het behoud en de duurzame ontwikkeling van cultureel erfgoed. Dit omvat zowel gebouwd als groen erfgoed, cultuurlandschappen en archeologie. De hulp wordt geboden op verschillende niveaus:

• Van object- tot gebiedsniveau: bijvoorbeeld bouwhistorisch onderzoek bij de renovatie van een rijksmonumentale boerderij of verduurzaming binnen beschermde stads- en dorpsgezichten.

• Van vergunningverlening tot beleidsadvies: variërend van informatieverstrekking aan monumenteigenaren tot advies over cultuurhistorische en ruimtelijke ontwikkelingen.

• Van landschapsbeheer tot erfgoedtoerisme: zoals het ontwikkelen van beleid voor het behoud van waardevolle landschapselementen of het inzetten van de Zuiderwaterlinie voor toeristische versterking.

• Van herbestemming tot erfgoedvisie: waaronder haalbaarheidsonderzoek voor de transformatie van een kerkgebouw of het opstellen van een integrale erfgoedvisie.​

​​

De verschillende takken binnen het Monumentenhuis vullen elkaar naadloos aan, waardoor Monumentenhuis Brabant een belangrijke kan leveren. Met deze brede en deskundige aanpak streeft het Monumentenhuis ernaar actief bij te dragen aan het behoud en de duurzame ontwikkeling van het Brabantse erfgoed.​​​