Stichting Behoud Monumenten Brabant
Erfgoed vertegenwoordigt een grote maatschappelijke en economische waarde. Daar moet zuinig mee worden omgegaan. Erfgoed geeft identiteit aan een gemeenschap, het verbindt en het heeft ook een economisch belang.
Erfgoed geeft karakter
Monumenten, landschappen en historische gebouwen verbinden het verleden met het heden en onderscheiden dorpen en steden van andere plaatsen. Zij vertellen niet alleen het verhaal van een gemeente, maar vormen ook een onmiskenbare beeldbepalende kwaliteit. Met het oog op de Omgevingswet is het van groot belang om erfgoed, als kernkwaliteit van de fysieke leefomgeving, in stand te houden en waar mogelijk te versterken.
Erfgoed verbindt
Erfgoed vertegenwoordigt de identiteit van een gemeente en haar bevolking. Het maakt dat mensen zich thuis voelen. Inwoners voelen zich persoonlijk verbonden met specifieke gebouwen en verhalen. Als gemeenschap identificeert men zich met de eigen stad of dorp en haar verleden. Dit alleen al is een belangrijke reden om de herbestemming en doorontwikkeling van monumentale en karakteristieke gebouwen te stimuleren en te bevorderen.
Erfgoed vertegenwoordigt economische waarde
Onderzoek heeft aangetoond dat monumenten niet alleen een waarde verhogende invloed hebben op omliggende panden, maar ook dat erfgoed structureel geld kan opleveren. Elke geïnvesteerde euro in erfgoed heeft een multiplier effect. Erfgoed bevordert de aantrekkingskracht van Brabant en draagt bij aan de vitaliteit van stad en platteland.
Vanuit de hiervoor genoemde visie en benadering is Stichting Behoud Monumenten Brabant (BMB) opgericht. De stichting heeft als doel een bijdrage te leveren aan de instandhouding en de versterking van cultuurhistorisch waardevolle objecten en structuren in Brabant door het (mede) uitvoeren van gerichte projecten
Project ‘Toekomst voor religieus erfgoed’
Vanaf de oprichting is religieus erfgoed een van de speerpunten. Onder meer zijn er diverse publicaties uitgebracht, waaronder ‘Toekomst voor religieus erfgoed in Noord-Brabant’ (2005) en ‘Over kerken en kloosters gesproken…’, is uitvoering gegeven aan het ‘Ambassadeursproject Religieus Erfgoed’ (2007-2008), is een grote inhoudelijke bijdrage geleverd aan ‘2008, Jaar van het Religieus Erfgoed’ en is een ’10-punten actieplan’ (2016) opgesteld. Die activiteiten hebben steeds plaatsgevonden in goed overleg met de beide Brabantse bisdommen en PKN.
Klik hier om de volledige brochure ‘Over kerken en kloosters gesproken’ te downloaden.
_.png)
Project ‘Zuiderwaterlinie’
In de provincie Brabant zijn verschillende verdedigingslinies en verdedigingswerken te vinden met zowel een belangrijke militair-als culturele historische betekenis. Uit oogpunt van toerisme wordt militair erfgoed ook steeds belangrijker.
Twee belangrijke verdedigingslinies in Brabant zijn de voormalige Zuiderwaterlinie en de Peel-Raamstelling. In het land van Heusden en Altena zijn overblijfselen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie aanwezig. Daarnaast zijn er mooie vestingsteden (Grave, Ravenstein, Megen, Heusden, Geertruidenberg, Breda, Willemstad, Klundert, Steenbergen, Bergen op Zoom) waar het goed toeven is.
Stichting BMB heeft in opdracht van de provincie Noord-Brabant en de gemeenten Oss, Grave en Cuijk een ontwikkelingsvisie voor de Zuiderwaterlinie in Noordoost-Brabant opgesteld. Daarin worden de kansen voor militair erfgoed en erfgoedtoerisme voor de regio beschreven.
Project ‘Industrieel erfgoed’
Samen met Stichting Brabants industrieel erfgoed (BrIE; inmiddels opgeheven) zijn activiteiten ontwikkeld om industrieel erfgoed meer onder de aandacht te brengen. Onder industrieel erfgoed wordt verstaan de fysieke overblijfselen ten behoeve van werk en productie, waaronder fabrieken, spoorwegstations, remises, bruggen en sluizen, watertorens e.d. molens zijn een aparte subcategorie.
De laatste jaren zijn de activiteiten er vooral op gericht om een toekomstbestendig behoud en beheer van industrieel erfgoed te bevorderen. Dat wordt gedaan door – bij leegstand en dreigende verloedering – herbestemming te propageren en door een verbreding te maken naar andere beleidsterreinen, zoals erfgoedtoerisme. Monumentenhuis Brabant / Stichting Behoud Monumenten Brabant is aangesloten bij de Federatie Industrieel Erfgoed Nederland (FIEN); www.industrieel-erfgoed.nl
Namens Monumentenhuis Brabant is Harrie Maas adviseur van de Stichting Historische Stuwen en Sluizen Nederland.
Project ‘Zorg voor Doy’
Doy is een 80-jarige man en ongehuwd. Hij woont in een monumentale boerderij aan de rand van het Brabantse dorp Oirschot. Het is de boerderij waar hij werd geboren en waar hij wil blijven tot aan zijn dood. Maar wat doe je als niet alleen jij, maar ook het huis waar je woont ouderdomsverschijnselen begint te vertonen? Bovendien is de boerderij veel te groot voor hem alleen. Hij wil het erfgoed van zijn familie, dat voor hem een heel belangrijk aspect is, zo goed mogelijk borgen naar de toekomst toe.
Problematiek VAB’s
Er is een documentaire gemaakt over zijn zoektocht rond het zo goed mogelijk omgaan met zijn monumentale boerderij en het treffen van (zorg)voorzieningen voor zijn oude dag: ‘Zorg voor Doy’. Een prachtig beeld, dat ook heel actueel is. Hoeveel agrarisch erfgoed staat al leeg, of zal de komende tijd vrijkomen? De problematiek van de Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB’s) wordt op een indrukwekkende manier – in samenhang met andere thema’s die voor Doy spelen – aan de orde gesteld. Het gaat dan onder meer om verruiming van gebruiksmogelijkheden van cultuurhistorisch waardevolle boerderijen, het aanbieden van zorg om bewoning door ouderen mogelijk te maken etc.
Fragmenten van de documentaire zijn getoond tijdens dialoogbijeenkomsten, die in 2019 rond ‘Zorg voor Doy’ zijn georganiseerd. De documentaire levert een inspirerende bijdrage aan de discussie rond de maatschappelijke thema's: herbestemming van agrarisch erfgoed, (mantel)zorg, nieuwe woonvormen en het behouden van de leefbaarheid op het platteland.
Project ‘VAB’s’
In samenspraak met Streekhuis Het Groene Woud wordt momenteel gebiedsgericht onderzoek uitgevoerd naar cultuurhistorisch waardevolle gebieden en gehuchten, waar nog agrarische bedrijvigheid is. Het onderzoek resulteert in beleidsaanbevelingen en een advies voor elke deelgebied m.b.t de aanwezige kernkwaliteiten in relatie tot de agrarische activiteiten, de nu al leegstaande en de mogelijk leegkomende agrarische bedrijfsgebouwen.
Project ‘Revivak’
Stichting BMB is al vanaf 2005 actief op het gebied van vakmanschapsbevordering. Zij is projectcoördinator van ROP-Zuid in de provincies Noord-Brabant en Limburg. De activiteiten die daartoe worden ontwikkeld komen apart ter sprake.
Vanwege de opgebouwde kennis en ervaring is Stichting BMB projectverantwoordelijke van EU-project Revivak, waarin twaalf Vlaamse en Zuid-Nederlandse organisaties samenwerken om vakmanschap in de restauratiesector te bevorderen. Revivak staat voor revival vakmanschap, het is uitgevoerd in de periode 2016-2019..
De hoofddoelstelling van Revivak was:
Behoud en stimulering van werkgelegenheid in de vakmanschapsberoepen, vooral in de bouw- en restauratieopleidingen met als nevendoelstellingen:
-
verbetering samenwerking tussen bedrijfsleven en opleidingen;
-
toename van interesse in vakmanschap; bij werkzoekenden, jongeren en burgers;
-
grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit;
-
borging van kennis en ervaringen;
-
bijdragen aan beschikbaarheid van kwalitatief goed personeel voor onder meer de erfgoedsector.
Revivak is succesvol uitgevoerd.
De eindbrochure kunt u via onderstaande afbeelding inzien.
Boerderijenlijn
Agrarisch erfgoed is een belangrijke kernkwaliteit van het Brabantse land. Het gaat hier niet alleen om karakteristieke boerderijen, maar ook om bijgebouwen en het boerenerf. Dit erfgoed staat onder druk door verstedelijking, schaalvergroting en sociaal-economische omstandigheden (onder meer bedrijfsbeëindiging). Als uitvloeisel van ‘2003, Jaar van de Boerderij’ hebben monumentenorganisaties en andere betrokken de Boerderijenlijn opgericht. De Boerderijenlijn wordt beheerd door het Monumentenhuis Brabant.
Eigenaren van (cultuurhistorisch waardevolle) boerderijen kunnen terecht bij de helpdesk ‘Boerderijenlijn’ voor alle mogelijke vragen op het gebied van de instandhouding en verbouw van hun boerderij en bijgebouwen, het vergunningentraject, herbestemming e.d. Ook gemeenteambtenaren, architecten, heemkundigen en andere betrokkenen kunnen contact opnemen met de Boerderijenlijn. We werken hierbij nauw samen met Stichting De Brabantse Boerderij, die eveneens in het Monumentenhuis is gehuisvest. Voor meer info: www.debrabantseboerderij.nl
Richtlijnen verbouw historische boerderij
U kunt hier de richtlijnen downloaden.
VABIMPULS
Er wordt verwacht dat er de komende jaren zo'n 2,5 miljoen m2 aan stallen en schuren in Brabant leeg komen te staan. Leegstand geeft zorgen, maar ook kansen. De provincie Noord-Brabant heeft ‘VABIMPULS’ ontwikkeld om eigenaren te helpen bij het maken van keuzes over hun vrijgekomen of vrijkomende agrarische bedrijfslocaties (VAB’s). Samen met een deskundige van VABIMPULS verkent de eigenaar de mogelijkheden om zijn stallen, schuren of locatie een tweede leven te geven. Ook sloop kan daarbij een overweging zijn. Daartoe heeft is een voucherregeling beschikbaar voor onderzoek en/of begeleiding (subsidie € 4.300,-). Ingeval bij een VAB cultuurhistorische waarden aan de orde zijn worden deskundigen van het Monumentenhuis Brabant ingeschakeld.
Voor meer info over VABIMPLUS https://www.brabant.nl/subsites/vabimpuls.
